KHAWVEL TUI NI

By Vidpuia Hrahsel
Khawvel Tui Ni (World Water Day) hi kum 1993 atang khan United Nations huaihawtin kum tin March ni 22 hian hman thin a ni. He ni hi tui leh thianghlimna lama hma kan sawn theihna tur leh khawvel pum huapa tui harsatna sutkian theihna tura hmalakna pawimawh tak a ni. Kum 2015 khan UN member-te chuan kum 2030 hmathlir atan thiltum sawmpasarih Sustainable Development Goals (SDGs) 17 an siam a. He an thiltum hi khawvel boruak sik leh sa inthlak avanga buaina leh harsatna te, zirna te, ramngaw humhalh te, tui leh thianghlimna te, retheihna leh harsatna dangte tihziaawmna tur leh a bak dang tam tak hmasawnna tluantling zawk leh khawvel humhalh tura ruahmanna insem a ni a, ram hrang hrang te hian a theih ang angin an kal pui mek a ni. He an thiltum hian boruak tichhe lova leilung pian ken hman tangkai leh chhuan lo kal zel tur te’n tangkai zawka khawvel an hman zel theih nan hnathawh an tum ber a ni.
SDG’s thiltum paruknaah hian, ‘Mi zawng zawng tan tui leh thianghlimna an neih theih nana hmalak leh tui thianghlim leh faina hi mihringte hriselna leh damna atana mamawh bulpui ber a nih thu a chuang a, tui hi mihringte nunna hnar pawimawh tâk a ni a. Kan tui tlan azirin kan hriselna dinhmun pawh a inthlau thei hle a, chhung tin tui renchem dan pawh a inthlau thei hle. Thingtlang chu sawi loh Aizawlah phei hi chuan thla khatah Tui vawi 1 chauh a haw chang te a awm thin. Kan dinhmun en hian tui harsatna hi a la awm zel dâwn niin a lang. Heng atang te a chiang taka lang chu Tuihna siamtu ramngaw humhalh kawngah, thing leh mau humhalh kawngah tan kan lâk nasat a ngai a, ruah tui khawl khawm turin i inbuatsaih ang u.
Ram changkang zawkte tih dan anga mumal taka bawlhhlawh paih a ni chho ta te hi thil lawmawm tak a ni a, he tih rual hian khawpui dai fem erawh bawlhhlawh paihna hmun emaw tih mai tur a la ni! Faina hi tha kan ti, a tak taka faina nunpui erawh kan harsat tlat thung. Pawnlangah zia kan thup a, mi hmuh phak loh chinah kan mizia tak tak a lang thin. Save Chite, Save Tlawng Committee lo piang chhuak ta mai te hi thil lawmawm tak a nih rualin in enfiahna atan i hmang ang u. Lui dung tih bawlhhlawh loh te, a paihna hmunah chauh bawlhhlawh paih te hi mi changkang zia a ni.
PHE department hian tui pawimawhna te, tuihna humhalh chungchangte mipui zirtirna a pe thin a. Khawvel Tui Ni pawh urhsun tak leh tangkai taka hman thin a ni. Hemi ni pualin inelna hrang hrang a buatsaih thin nghe nghe. Social Media hmanga zirtirna kalpui te hi kan chin chhoh zel a pawimawh. Lui kal ni khua a, kan thil eina kawr hnutchhiah lova, hawn leh thlap thlap hi engzah tak awm ang maw? Miin min hmu chuang lo ti a, bawlhhlawh a hmun lova kan paih thin hian midang tan harsatna mai nilo kan chenna khawvel tan bawlhhlawh kan hnutchhiah a ni tih kan hriat a tha.
Tui hi kan zavaia kan mamawh a ni a, a humhalh leh a tih thianghlim kawngah te, renchem kawngah te mawhphurhna kan nei a ni tih hi kan hriat a tul hle. YMA-in Tuihna Humhalh |ha lawmman a sem thin te hi inelna tha leh thianghlim a va ni em! Kan ramah tui harsatna a awm ta zeuh zeuh a, tuihna a tlem tial tial a, tui hna siamtu thing leh mau humhalh kawngah tan kan lak a ngai tak zet. Kan chhehvel boruak tichhe lo zawnga kan ramngaw leh luite humhalh kawngah harhtharna kan neih zel a pawimawh. Kan chhehvel (environment) tana thian tha kan nih theihna turin kan thil neihsa kan hman tangkai thiam a pawimawh hle a ni. Kan tui hman dan te hi tun aia tha leh chak zawka hman dan kan thiam a pawimawh hle a. A thlawna kan dawn hi a humhalh kawngah tan kan lâk a ngai. Tui hian mi tin min nghawng avangin renchem taka hman kan zir zel a ngai a ni. A lova kan awm theih loh tui hi kan nunna a ni tih hria ila, tui kan ren leh kan khawl hian sum tam tak kan khawl a ni.
Khawvel inher rem ruala kal dan kan thiam a, kan changkang a, kan pawn lam mawina chauh kan ngai pawimawh a. Kan chhehvel environment tan hian thian tha kan ni reng em? Nun changkang tak nei turin i inbuatsaih ang u. Faina hi a taka nunpui theih a ni a, midangte zirtir tlâk khawpin hma hruaitu kan ni thei. In chhung atangin bul tan ila, kan chenna khawvel tan thian tha, ramngaw leh nungcha te thian tha nih i tum ang u.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More