Kum 2023 inthlan nan Mizote tihsual en letna

(Ram Hruaitu tha awm thei rih lo)

By C.Vanlal Ruaia

-- Advertisement --

chhunzawmna

Thinghlun Thlam Hal:
Assam lamin kan in an rawn hal a. Min rawn hal dan pawh min tham lo hle, media an hruai a, huan an sam te an inhal thlalak te, an sakhmel nen lam an vawrh darh a. Kan sepui ruah tuar char char mai a ni. Mahse ralkhat thlir (Aerial view)emaw dan mit atang chuan Assam ram ni si, Ngatinge an hal ? Ngatinge an sam? Ngatinge Mizo chuan an luah? Luah pawh nise India citizen an nih chuan Tribal chu khawiah pawh an awm thiang si? Sual lian tak mai robbery act, kum tam tak lung in tanna tur chi a ni. (tih hmu pha ramhruaitu kan mamawh hle ). Mizote kha kan zaidam hle mai nge? Kan at vang zawk em ni? Kan lo tin uaih a, kan vaw leh ngam si lo (the wild Goose chase) Chawngthu lungchawi an tih ang vel kan ni. Lo kap let phung pawh ni ila, khawvel hian sawi tur a nei lo. Chakai pawh a kaw tawpah a tang thin tih a ni a. Danah tualthah chung changah pawh, a va chim thinrim dan (degree of provocation ) a san viau chuan, kha kha kan insawifiahna tur a ni mai. Kan lo kah chiah chuan Central a inrawlh vat ang. Central ban-pharna hnuaiah tih zelna chance a awm tawh lovang. Kan chance tha hlauhin kan hek leh hlak thung. Assam-in an duhna chin Boundary chu Central Force-in an thut ta hmiah a. Kan Mizo IR tal hi chuan luah nghet sauh sauh se. Kan theih tawk a ni.

Lalna hi Pathian anna ber a nih avangin:
Mizorama Party Sawrkar apiang ten India rama awm a thatzia thu an sawi thin ang. A lal apiangin an sawi ang a. An sawi uar zel ang. Independent pawh a tha lo zawk, enge kan ei ang? an ti thin a. Mizo te kan inhruai sual nasa hle. Zalenna aia ropui khawiah mah a awm lo tih hi hriat zawk tur a ni. Kum 5 term-ah an lal em em ang a, sum hmang zo vek mahse, entir nan, RBI atangin kum 10 chhung rulh tur puk ta se, a term lehah a tlak chuan a hnunga lo lal leh tur te phur rit a ni mai a. Chung chu mipuite tax chawi vek tur a ni. Chutiang zelin Leiba inrochun a ni kan buaipui. Hetiang hi an ni chho ta vek niin a lang. India ram hi a fel fai lova a buai a. Politics pawh a nih angin a kal tak tak ngai lovang. A chhan chu a Constitution hi a chingchivet a, e g. Unbailable ti na na na a Bailable a siam theih tlat te, Freedom of speech (Art 19.) a taka han hman dawn a, CCS Conduct Rule-in a phuar leh tlat si, tiang hi a tam mai. Chuvangin Hnam Survive tur chuan a dan, a dan thlir chuan engmah a tih theih loh. India ber zawk pawh hi Boundary-ah chuan a buai ber zaw mah a ni. India hian Non Violence a sawi mawi a, mahse thu mai chuan a effective lo va. Economic blockage te a tangkai thin…(Guru). Constitution a fel loh chuan, engmah a fel thei lo. Naupan laia “The longest Constitution of the world” tih kan lo zir thin te, Dan sei ber kha a tulna a awm lo va, thil tha zawng zawng lakkhawm a theih lo va; a inkawlkalh kual mai mai a ni.

Tichuan Kan ram chu Politics awmzia (sense) hre miah lo khan Democracy in kan kal chho ta. Engtin nge Ram roreltu tha i beisei reng reng. Kan politician neih chhun Brig T Sailo kan hai tlat bawk si. A thih hnuah a policy kan han hrechhuak dawn chauh a. Mahse tih loh ai chuan a tha tho e.

A siam that Dan tur:
A siam that dan tur hi tam tak chuan a khal el-awl kan ti mai thei a; mahse, kei chuan pur tur dang ka hre lo.
1) India ramah kan lut tawh a, kan chhuak thei mai mai tawh lo, duh hle mah ila. India hian kan Independent sual hma ai khan kan chak lohna te hria in, min hre chiang/ngam tawh zawk a, kan lut nghet tawh bawk. Ram hma ngaia Rinawmna, Taihmakna, Dikna nena Ram tana mi dik kan thlan chhuah a ngai a ni. India pawisaa hna thawh that a, zah awm; mi zah tlakin, India ram politician ten min hmuh dan leh ngaih dan hi, “Mizo te hian dawt an sawi ngai lo; ka ti ang an tih chu an ti thin” tih han ni ta mai se, a va ropui dawn em. Slum area-a an policy zam thin ni za inhlawhna, kan ram leh tih dan nena inmil lo pui hi min barh ve lo tur.

2) Mizo ten kan nihna rilru put hmang (Indegenous attitude) paih boin Western Christian Ethics seng luh kan tum a. A ram leilung-season leh environment a danglam chuang si lova. Sik leh sa phei chu Pipute hun lai ami ang tho kha a la ni reng a ni si a. Christian Zirtirna khan Balkan State hnam luhlul ho zia an rawn keng a. Chu chu martar (Martyr) an ti mai a, Muslim ho chuan Jehad an ti thung a. Ngaihdamna lam leh thuhnuairawlhna, a rawn kalh a, Tlawmngaihna phei chu kan hriat loh hlanin a rawn kalh ran a ni. Chuvang chuan kan luhlul a, Martar thuthlung hrin, pawl hrang hrang tiin huaisen takin Baptist, UPC, Salvation, Seventh Day, Presbytarian, etc tiin kan rilru zawng zawng pein kan vawiin ni hi inngaihtuah si lo hian chatuan ram thih hnu chiaha hriat tur ah, ngaihtuahna zawng zawng kan seng thin. Kan vawin ni hi ngaihtuah tho tur a ni. Chung zawng zawng aiin Mizo Ethos Pipu nun mawi leh Tlawmngaihna, Aia Upa zahna te chawi san, Lehkha thiam leh hna chelh sang apiang mai thu lovin Aia upa zah nachang hriat inzirtir leh te, pipute huaisenna at-huai tihsak loha hausa thar thut thawhlawm Kohhran in hnar ngam a, inkhawmpui nikhuaa incheina sang lutuk hian thenawm khawveng nei lo zawkte rilru a ti hah tih hriat te; Sunday Sikul leh Inkhawmnaa kan thian ten Rs 20, 50 an thawh laia a Rs 500/2000 note lo thlak te hi vantlang nun ti hrehawm tu a ni tih hre ve tawh ila.

3) Kan Chang thlan tur :
Jacob 4:17 “Miin thil tha tih tur hria ti lo chu a tan sual a ni”:
He Pathian thu chang hmang hian dik lo taka thil ti te, nui ver ver chunga inhrilh bawng bawng tur a ni. Mi eiruknaa inhmang te, huan lo rama mi duhamte hi, i harh chiang lo a nih kha, tiin aw zaidam takin hrilh siah siah a, ben harh mial mial tur a ni. Intluktlanna tel lo chuan khawvel hi a hrehawm (Constitution equality)

4) Mi sualnaah lo va inrawlh suh, i thlarau mawh a ni lo, tih chang hi dah that hmak thung tur a ni.

5) Dignity and Labor Campaign:

Hei hi pawlah inzirtir ni se. Dignity hnuaiah hian Taimakna, Rinawmna, Dikna leh Huaisenna a awm. Mizoram Stateman/Politician tha ber Brig T Sailo a hnathawh theih laiin kan hai a. A chauh tawh hnuah a thatzia kan hre chhuak a. A thih hnuah a policy kan aupui a, politics khelh nan kan hmang a ni. Chu chu Mizoram tualchher politician-te tih dan a ni.

Mac Donald leh LL Peter ICS pahnih te khan thinrim loin an thu kha Mizote khan awi ila chuan Inner line Forest zawng zawng ramri leh thil dang hnam damna tur chi chu min tih sak ngei ang.

Kum 1963-ah kan unau Naga ten Shillong-ah Remna an ziak a, Constitution sawi ang MLA (Minimum) 60 an nei a. Mizo ten Chumi hnu (Kum 23-na) 1986-ah Remna kan sign ve a MLA 40 (India Constitution Art.170 (Clause 1) sawi loh angin kan sign thei tlat. Lo ngaihtuah ve mai mai teh.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More