KUMIN REPUBLIC DAY KHA!

By Dr. C. Lalrampana

-- Advertisement --

A KAMKÈUNA
Kumpinu Sorkar awp behna lak atanga mahnia ro inrel ve tawh tura kan tal chhuah ni August 15, 1948 hnu lawk January 26, 1950 khan Dr BR Ambedkar kaihhruaina hnuaia Indian constitution drafting committee chuan India danpui (constitution) chu hman theihin a chhawp chhuak ta rup mai a. He danpui hman tanna ni hriat reng nan hian India ram pumah kum tin Republic day chu hman a ni thin a, kumina Republic Day kan hman zawh tak kha a vawi 74-na a ni. Kha khan Government of India Act 1935 chu luahlanin India danpui tha zawk leh rintlãk leh changtlung zawk chu tun thlengin kan rinpui ber a lo nih phah ta a ni. A tirah chuan India danpui hi bung 395 leh parts 22, schedules 8 a ni a. Danpui thuhmahruai (preamble) hi 42nd Constitutional Amendment Act, 1976 angin vawi khat chiah siam that a ni tawh a; khami tum khan thumal pathum heng-Socialist. Secular. Integrity tihte hi belhchhah a ni. Article V of the Constitution angin danpui siam that rawt theihnaa hi kawng hnih a awm a. Kum 1789 atang khan vawi 11,000 chuang zet siam that rawtna hi a lo awm tawh a ni. Tichuan, tun dinhmunah chuan danpui hi vawi 100 zet siam that (amend) ni tawhin bung 448 lai a lo ni chho ta a ni.

KUMINA MI DANGLAM BIKNA
Kumina India Republic Day kan hman liam tak kha vawi 74-na a nih ngai chuan 1949 atang khan hman tan a ni tihna a ni ang. Mizoram bikin engtik atang chiah khan nge kan hman tan tih erawh ka hre mai thei bik lo. Vawi engemaw zat kan lo hman liam tawhah khan thil chhinchhiah tlak tak tak kan hmu thin. Kumina Republic Day vawi 74-na Zoram puma kan lawm dawn khan District level tinin DC-te kaihhruainain engkim rel fel a ni a. Kuminah pawh khan Aizawl District level Committee chu Aizawl DC fel tak Pi Dr. K. Lalhriatzuali hovin Jan 6, 2023 (2:00pm) khan ngaihtuahho a ni a. Hetah hian kan DC zahawm tak chuan kum dang zawnga la tih ngai loh thil tha tak a rawn chhawp chhuak a; chu chu tun tum khan a takin kan han hmang nghal a, a fel faiin a hahdamthlak hle mai. Republic day AR lammuala lawmna kha chik taka lo thlir lo tan chuan a danglamna kha hriat a har fu ta ve ang. A danglam bikna te chu tårlang ila, kum tin tih ziah theih a nih phei chuan a tha hlein a rinawm.

Kum tin Republic Day lawmna apiangah parade contingent engemaw zah an tel thin. Tun tumah pawh khan parade contingent 26 lai telin silai keng chi leh keng lo chi bakah sikul contingent 11 lai an tel a ni. Zing dar 7-7:30 thleng khan heng contingent hrang hrangte leh sorkar official-tel tumte chu an kim deuh vek tawh a. Thlirtu mipui pawh an awm nual tawh. District level Committee Chairman Pi Dr. K. Lalhriatzuali rawtna angin – “Governor thusawi lai leh lawmman sem chhung zawng Sikul contingent-te Nisa hnuaiah thlansa phul kaia khawng taka an ding thin hi medical check up pal tlang mah ni se, zo lova tlu an tam thin em avangin an parade zawh veleh thuttir nghal tawh thin ni se” tih chu remtih tlan a nih angin tun tumah khan hman nghal a ni a. A fel faiin a tha hle mai! Khati chung pawh khan zirlai pahnih chu an la tlu ta hram a ni. A hma ang khan ding rei phei se’ng chuan a tlem berah 10 vel chu an tlu mahna le?
Kan Governor zahawm tak kha zing dar 8:00-ah a lo thleng a, minute 25 vel thu a sawi a; a hmaa parade chibai a buk chhung nen lawmman sem chhung nen dar 9:09am-ah banna siam a ni a, zing dar 7:30 atangin Parade Contingent-te an ding tan a, khati chung pawh khan Sikul contingent te kha minute 55 chhung khawng takin ni sen sa hnuaiah khan an ding hman tihna tluk a ni. Khatiang khan kum dangah pawh zirlai kum naupang zawkte hriselna kawng thu ngaihtuahin chhunzawm zel theih ni tawh thin se a lawmawm ngawt ang. District 10 dangahte pawh zirlaite hriselna dinhmun azira tih ve zel theih a nih chuan a lehzual ngei ang.

Tin, a danglam lehna dang chu kum danga tel ngai lo, Mizoram Police Canine Squad lo tel ve thei kha a ni. Ui fing tak tak nena Mizoram Police Team-ten hnam puanzar zahna chibai an han buk kha a mawiin a hlu hle a, a zahawm danglam hle bawk. Kha khan Mizoram Police-te an namai bik lo a ni tih a tårlang chiang hle a, misual hnu chhui kawngah pawh an rintlakzia pholangtu a ni. Kum tin khatiang khan tel ve ziah thei se a lawmawm ngawt ang. Tin, North East India State 7+1 tihlu tur leh hnam inpumkhatna, inuauna nghet siam thei tura Sikkim Police Parade Contingent an rawn tel theite khan thlirtu mipuite leh official-te rilruah phurna a pe lehzuala khatiangho kha lo tel fo thei se a lawmawm ngawt ang.

A tawp berah chuan Mizo hmeichhiate theihna pholang thintu leh Mizo hnam zia mawi taka pholang thintu, mizote timizotu Pi KC. Runremsangi’n India ram chawimawina sang Padma Shri -Arts, 2023 a dawng thei kha a ni. Ani hi Mizo Padma Awardees zinga a tharlam ber 29-na a ni. Hmeichhiate hi AMC area bikah phei chuan mipain tam lamah kan zah lo hle tih a hriat theih. Thiamna lamah leh kawng tinrengah kan um phak tawh lo a ni ber mai! Chuvangin, Zoram mipate’n tan kan lak thar a hun hle mai! Damdawi hlauhawm leh zu ngawl vei avanga taksa puam ek ûk rei daih tur pawha lang lo kan tam ta lutukte hi ngaihtuahin Zoram valrualte hian tihtur leh sim tur kan van ngah tehlul êm! Kumtin hmeichhia aia mipa nau piang (birth rate) sang zawkin lang mah se, kumtina mipa thi zat (mortality rate) erawh hmeichhia aiin a sang zawk fe a ni. Chu achhapah ruihlo vanga thihnaah hmeichhia aiin mipa an tam zawk ziah avangin mipa tan chuan zah nachang kan hriat a hun ta hle a ni.

A TLÃNGKAWMNA
Sorkar ni pawimawh Republic day, Independence Day, chapchãr kut, State day etc. ahte hian abikin sorkar hnathawk leh officials-te chu hriattir thin an nih bakah Gazetted Officers chinte phei chu a bika sawmna lehkha pek vek an ni thin a. Mahse, hetiang a ni chung hian an kal tha tawk lo hle thin. Kan ram ni pawimawh leh chhinchhiahtlak keinin kan hlutsak loh chuan ramdang mi leh state danga mite’n tuman min hlutsak lovang. Chuvangin, tun ai hian mipui leh sorkar mite hian heng kan ni pawimawhte hi thahnemngai takin hlutsak theuh thei ila a van tihzia dawn em!

Thil mak ve tak chu State Governor-te hi an lal em em a; State khata Constitutional Head an nih angin Republic day-ah hnam puanzar pawt pharhtu leh parade chibai chhang lettu an ni. Hetiang khawpa lal leh pawimawh, zahawm hi ni mah se, State Ministry chelh lai apiangte flagship programme & policy puangtu tawtawrãwt (trumpet) tha tak an ni a; a nihna takah chuan State Chief Minister-te tirh kah an ni ti dawn ta ila a dik zaw ber mai ãwm e.

Amaherawhchu, State sorkar buai leh mipui rawngbawl thei lova an awm chuan Presidential Rules-a dahtir theitu leh an aiawha thuneihna kengkawh theitu a ni leh lawi si a ni. Chuvangin, PM nge lal President emaw, CM nge lal State Governor tih chu India danpui thlira chhut zui ve mai chi a ni e.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More