Nupa nuna harsatna kan tawh thin te

In hmangaih takin kan innei a, kan inneih hnuah chuan hlim taka cheng dun turin kan insuangtuah a, mahse, chutiang a lo ni leh thin si lo. A lo rei a, kan inkarah harsatna a lo tam telh telh a, ‘kan lo innei ta kher kher a ni’ tih rum rum chang te pawh a lo awm ta hial mai.
Hetianga kan inkara harsatna a lo takna chhan ni thei hrang hrang relationship lama mithiamte sawi kan rawn tarlang dawn a ni. Nupaa insiam chu a nawmna leh hrehawmna a awm thin- kan nupui emaw pasal t chhungte emaw vang pawh a ni thei a, inchhung khawsak phung vang a ni thei a, sum leh pai chungchang pawh a ni thei a, a chhan dang tam tak a awm thei. Mahse, heng zawng zawng hi kan inhmangaihna aia hmuh len loh dan kan thiam chuan nupa nun chu hlim takin kan hmang thei dawn niin marriage counsellor Sonali Raisingh leh clinical psychologist Ranjan shah te chuan an sawi a, nupa nunah harsatna kan tawh tlangpui leh a hmachhawn dan tura tha nia an sawi te kan rawn tarlang e.
1. Nupui emaw pasal emaw chhungte hi harsatna thlentu hmasa ber an ni duh fo. Anni chu an thu te awih a, zawm a, anmahni zah tura ngaih kan ni a, mahse, keimahni tawkin ngaihdan kan lo nei ve tlat bawk thin si a, chhungte nena kan ngaihdan a inan loh hian harsatna a lo piang ta thin a ni. Kan nupui emaw pasal emaw chu kan chhungte zawkin an sawiselna te chu thinrimpuia, chhungte nena inhauh chiam mai te pumpelh tur a ni a, “A ni maw, kan lo sawi dun ang e,” ti ten kan chhungte chu chhan zawk tur a ni a, kan kawppui te pawh a engamah hmaa hauh emaw chhuahchhalh emaw nghal ngawt tur a ni lo. Nupa inkara harsatna awm te pawh a zawng a zaa chhungte bula sawi chhuah tur a ni lo a, kan chhungte chu inrawlh ve tura kan duh a nih loh phei chuan hrilh loh law law a tha zawk.
2. Fa neih chungchang pawh hi nupa tam tak inhmuhthiam lohna thlentu a ni fo mai. A tu emaw zawkin fa neih thuai an duh laiin a pakhat zawkin la neih rih loh a duh tlat a ni thei. Hei hian nupa inkarah harsatna a thlen thei a ni. Hei bakah fa neih theih loh pawh nupa inkara harsatna thlentu pakhat a ni thei. Fa neih chungchanga nupaa sawi dun tur a ni a, chhungte inrawlhna chi a ni lo tih hriat phawt tur. Nupaa inhriatthiam tawn a, tha taka sawi dun tur a ni. Fa neih theih loh chungchangah pawh inmawhpuh tur a ni lo, i tih danglam theih loh thil a ni a, inpuhtawnna chuan boruak a tichhe telh telh dawn a ni.
3. Sum leh pai vanga nupa intihthiam lohna hi a thleng ngun ve hle a ni. Nupa inkarah chuan sum leh paiah zêp ruk a awm tur a ni lo. Kan pawisa hmanna te kan inhriat tawn sak loha, kan sum neih te a lo ral leh duak mai thin a nih chuan inrinhlelhna a piang thuai mai thin. Pawisa hman dan turah a thu zawk awm anga a lan hian buaina a awm duh hle a, nupaah sum la lut hnem zawk kan awm a nih pawhin a hman dan tura kan thuneihna chu a inang tur a ni. A thawkchhuak hnem zawk nih vanga intih thu zawk tak mai te hi harsatna thlentu a ni thin.
4. Naupang enkawl danah pawh thiam a ngai hle. Nu emaw pa emaw zawkin khauh taka naupang enkawl a duh laia a pakhat zawk a lo nêm leh viau si chuan naupang tan a tha lo va, chutiang bawkin nupa inkarah harsatna leh intihthiam lohna thlentu a ni thei. Chuvangin naupang enkawl dan turah nupa chu inthurual thiam a tul hle a ni. Naupangin thu an awih loh changa hrem dan tur thlengin nupa sawi fel a tha, naupangin nu emaw pa emaw hnena tlan tauhna tur a neih hian a fuh lo hle a, nu emaw pa emaw leh fate inkar leh nupa inkarah boruak tha lo a siam thei a ni.
5. Bedroom nupa nun pawh hi nupa tam tak kara harsatna thlentu a ni. Inneih rei deuh hnu chuan nupa nun hman te pawh a lo khat ve tial tial a, chutiang hunah chuan harsatna a awm duh hle. Mamawhna inhriat tawn sak te a pawimawh a, inhremna ang ziazanga nupa nun inhmanpui duh loh te hi boruak tichhe zualtu mai a ni. Nupa induh tawnna te tuai thar dan leh mamawh dan te sawi dun thin hi thil zahthlak a ni lo va, kan tih tur zawk a ni.
6. Nupaa insiam hnuah kan taksa enkawlna kawngah kan lo inthlahdah deuh tlangpui a, i nupui emaw pasal emaw kha a lo thau ta viau emw, thildang pawh a ni thei. Chutiang lo deuha awm tura i duh a nih chuan a inthiam lohna leh rilru tihrehawm tur khawpa hrilh deuh sek ai chuan a siamthatna kawng dap pui a, exercise lak a tul a nih pawha lak pui mai a tha ber a ni.
7. Nupaa nunah mipa hna leh hmeichhe hna bik a awm lo tih hriat tur a ni. Intih pa lutuk a inchhung sekrek khawih ve duh hauh loh te hi nupa inkara harsatna thlentu a ni fo. Tunlaiah nupaa hnathawk te pawh kan tam ta a, chuvangin, hmeichhe tih tur, mipa tih tur, tih ang chi hi kan ngaihtuahna atanga dah bo a tha hle. ‘Thaibawih’ ti a infiam kan chingte pawh mi nupa inkara harsatna thlentu kan ni thei tih inhriat a tha hle a ni. Thanga Jongte hlain, “Thaibawih kan awm tawh lo, chhungkaw tangrual kan ni zawk,” a tih hi relationship lama mithiam te chuan nupa hlimna, an ti a ni.