Kar kalta atanga Sudan-a inbeihna avanga nunna chan mi 300 an tlin tawh hnuah khawvel ram hrang hrangte chuan remna a awm theih nan theihtawp chhuahin hma an la mek.
Sudan-ah hian sipai leh paramilitary force Rapid Support Forces (RSF) te chu an inbei nasa a.
UN, US leh ram hrang hrangte chuan Muslim holiday Eid al-Fitr puala ni thum chhung tal inkahhai a awm theih nan hma an la mek a.
RSF te chuan humanitarian ground-in darkar 72 inkahhai an puan thu an sawi a, Army lamin an puang ve dawn em erawh hriat theih a ni lo thung. A hmaa inkahhai awm theih nan hmalakna tum hnih erawh a hlawhchham thung.
Hetih lai hian Army General Abdel Fattah al-Burhan chuan RSF te nena remna a awm theih nana inbiakna neih chu a duh bau lo tia sawi a ni a.
UN Secretary General Antonio Guterres chuan civilian tena hmun him an pan theih nan inkahhai a ngen thung a.
Eid ceasfire siam chu ‘inbeihna thleng mek tih khaihlak a nih theih nan leh inkahhaina tluantling a awm theih nana tihmakmawh a ni’ tiin Guterres chuan a sawi a. “Inkahhai neih chu tun dinhmuna thil pawimawh ber a ni” tiin a sawi bawk.
Eid hi Muslim tena thlakhat chhung chawnghei an neih Ramadan thla tawpa an neih thin a ni.
US Secretrary of State Antony Blinken pawhin inkahhai awm theih nan ngenna siamin Pathianni thleng inkahhai puang turin a ngen a.
Blinken chuan ‘US chuan civilias, humanitarian leh diplomatic mi leh sate himna a ngai pawimawh takzet’ tiin a sawi bawk a.
Sudanese army te chuan thuchhuah siamin Gen Burhan chuan Turkish, South Sudan leh Ethiopian leader te bakah Blinken leh Sauidi leh Qatari foreign minister te hnen atangin ngenna a dawng tiin a puang bawk.
Sudan-a buaina thleng mek awmna chhan chu Gena Burhan leh Mohamed Hamdan Dagalo, warload hlui Hemedti tia hriat larte inkar chhiain a hrin a ni.
An pahnih hian president paithlak tak Omar al-Bashir hnuaia thawk ve ve tawh niin kum 2019 khan Sudan mipui tena Bashir paihthlak duha nasa taka an nawr hnuah phatsanin Bashir sorkar chu an namthlu ta a ni.
An pahnih hian sipai tam tak nei ve vein Gen Burhan hian sipai 120,000 vel a nei anga ngaih a ni a, RSF te hian sipai 150,000 vel nei anga chhut niin RSF sipaite hi nunrawng tak leh rawva tak tak tia sawi an ni.
An pahnih hian transitional administration a awm ve ve niin Sudan a democratic sorkar pian theih nana rorelna lekkawh lailawktu an ni a. Mahse, kum 2021 khan Gen Burhan chuan military coup kalpuiin thuneihna pumhmawm tum ta a ni.
Nikum khan civilian sorkar din a nih theih nana inremna siam a ni a, mahse tunah erawh sipai hotu lawk pahnihte chu armed forces pahnih te single military unit a chhunfin tumnaah an ngaihdan a inmil ta lo a ni.
Hei bakah hian economic interest pawh telin a bik takin gold thuah a ni a, Sudan-in ram pawna gold a thawnchhuah tam ber laihchhuahna chu Hemedti chhungkuain an thunun mek a ni a. Chu chuan pawimawhna thuk tak neiin gold tam ber te chu United Arab Emirates-ah thawn luh a ni a. Russia-a Wagner Group te Ukraine a indona kalpui mekte chuan gold mining hi an ngaihven hle bawk a, chu chu Kremlin tana pawimawhna thuk tak nei a nih bawk vang a ni.
Sudan hi Africa-a ram lian ber pathumna a ni a, Sudan-a thil thleng chuan awmze thuk tak neiin a thenawm mai bakah khawvel a nghawng lo thei lo bawk.
Russia, US, Saudi Arabia te leh ram dang dangte chuan Sudan-ah influence neih tum vek an ni a, hei vang hian thil thengte uluk taka thlir mekin civil war a chhuak mai dawn em tih te an thlithlai uluk hle reng a ni.
Sudan buaina hi khawvelin a ngaihven hle a, Nile River hnaiah awm a nih avangin pawimawhna thuk tak a nei a. A thlang lawkah tui lama harsatna ngah Egypt awmin a chhak lamah land-locked Ethiopia awm bawk a. Sudan hian ramriah ram dang pasarih lai neiin heng ram tinte security hi Khartoum politics nena invialchiat vek a ni.
Sudan khawthlang lama Darfur region a buai pawh khan a thenawm Chad te a nghawng nghal vek a. Hei bakah hian Sudan hian hmar lamah northern Ethiopia-a Tigray region a ri bawk a, chhim lamah erawh indang tawh South Sudan chu a ri thung.
Sudan-a sipai hotute chu corrupt tak anga ngaih niin sumdawnna lian ber ber te chu ram dang company te nena inzawmna neia an thunun nia sawi a ni a. RSF hotupa ber Hemedti te pawh hian gold laihchhuahna khur lian ber a thunun bawk.
Sudan-ah inkahhai awm theih beisei
Get real time updates directly on you device, subscribe now.
Next Post