THIH HNUA AIKAL LA

Dr. C. Lalrampana

-- Advertisement --

A KAMKÊUNA
Sorkar hnathawkin aikal lak hi Cental Civil Services (Conduct) Rules, 1964 bawhchhiatna leh dan kalh a nih avangin sorkar hnathawk tuman aikal an la tur a ni lova, an chunga thuneitu controlling authority/Officer pawhin aikal lak phalna an pe tur a ni hek lo. Pek theihna dan pawh a awm hek lo. ZPM Ministry din tirh phat atang khan aikal lak chungchangah khauh taka dan [rule of law] ken kawh an tum thu an puang chamchi a; mahse, an thu an zûk leh tial tial a, a tawpah engtin tak a hlinna hrui chu phelh dul zel ang maw? Uluk taka ngaihven reng a pawimawh ang. 9th 2nd Assembly Session-ah Aikal la zat report atangin aikal la an tam hle a, tun thleng pawhin department thenkhatah chuan aikal la an la awm reng tih hriat a ni.
ENGZATIN NGE AIKAL LA?
March 6, 2024: Sorkar hnathawk aikal la department tinte’n an report danin, mi 3,365 lai an awm nia! Kristian 87.16% awmna state tih atan chuan thil zahthlak tak a va ni chiang tehlul êm! State Rorelna in sang bera phochhuah tlak pawh a ni lo. Mahse, kan ram hruaitute’n zak miah lovin an auchhuahpui dum dum ngam lawi si a ni. Sorkar department 43 vel awm zingah aikal la mi 3,365 lai an awm a nih chuan chawhrualin department tinin aikal la mi 78.25 zel nei anga chhut theih a ni a, India ramah state 28 leh UT 8 kan awm a, aikal la tamna ber state kan ni a, ‘The Guinness World Records kan break chiang hle’. A taka Pathian thu nunpui ringtu ni ila aikal la tumah an awm hauh lovang? Pathian thu awih lo ringtu tamna kan nih avangin aikal la an tam tihna mai a ni e. Sorkar hnathawk chunga Aikal lak hi hlemhletna leh eirukna rapthlak tak a ni tih kan hre lovem ni? Aikal lak hi dan dik tak (rule of law) emaw ti pawl pawh an awm hman hial! Dãn hi dân lo a ni a, dan lo hi dân a ni tawh zawk em ni?
MITHI TAWHIN AIKAL LA!
Thawhlehna hmasa leh hnuhnung pawh ni se, thihna hneha a thawh leh hma loh chuan thih hnuah tuman engmah an hre lova; engmah an ti thei tawh ngai hek lo. Mahse, Mizo Kristian thi tawhte zingah dam laite ang maia engkim la ti thei an awm niin a lang. A tha lo zawnga India rama No 1 nihna kan hauh hnem tawh tehlul nen No.1na dang kan neih belh chhah leh ta mek em ni? Sorkar Department 43 vel awm zingah aikal la mi 3365 lai an awm a, heng zinga mi 9 laite chuan an thih hnuah pawh aikal an la tir tang tang ni awmin Zalen News (14/04/24) RTI chhanna atangin hriat theih a ni. Heng mi 9-te hi an thi tak tak tawha an vui liam thlap tawh a nih ngat chuan eng ti kawng zawng mahin aikal an tir thei tawh lo. An kalsan an chhungte zingah an hminga aikal tirtu an awm tihna a ni mai. A va’n duham thlakin a va’n suahsual thlak tehlul êm! Mithi tawhte hian an hminga aikal an tirh hi hre ta se an duh bik lo tawp ang. “A tirtu leh a tihtirtu chung a pik e” tih a nih si chuan mithi tawh 9-te aikal lo phalsaktu Controlling Officer-te hi an phu tawka hrem an ngai ngei ang. Aikal tirtu mithi chhungte phei chu na taka hrem nawn awn awn tlak an ni bawk ang.
A TLÂNGKAWMNA
Aikal lak chungchang hi Pu Hawla Ministry hmasa kum 2009 atang tawh khan tun thlengin ministry apiangin an buaipui tawh a; tuman an la hlawhtlinpui lo. ZPM Ministry hian a tihhlawhtlin ngei beiseiin mipuiin kan thlir thup a, atira an insawi hlauhawm ang leh invaupum nasat ang erawhin an kalpui ngam leh dawn ta lo tih chu Budget session-a an sawi atangin a lang chiang hle. Aikal late chunga action lak an sawi rualin loh theih loha hriatthiam ngai an awm tur thu an sawi tel ziah a; hei hian aikal la mekte a tihhuangtau lehzual turzia a tilang chiang hle. Hetiang a nih chuan lehkha lem [forgery] hmanga aikal lak tum an tam tual tual ang a, an Ministry hun tawp lamah chuan ZPM Ministry hian Aikal a lak belh teuh dawn tih chu kutphah hnung lam leh hma lam kan hrechiang ang hian thil lang chiangsa a ni. Aikal lak tihtawp tak tak an tum a nih erawh chuan ngaihhnathiam ngai bik an awm tur a ni lo. DP&AR Guideline lo duan tawh ang khian Invalid Pension-a kal chite chu huaisen takin invalid pension-in kaltir mai se, Invalid pension-a kalte ai lehkhathiam leh tling zawk midang la leh nghal zel se, employment harsatna sutkianna a nih bakah sorkar tan hna a chak zawk bawk dawn a ni. Chutiang zelin Aikal lak phalsaktu Controlling Officer pawh an phu tawkin hremna pe hmiah hmiah ngam mai se Aikal lak hi a reh thei chauh ang. Mithi 9-te aikal tura diltu leh phaksaktu phei hi chu na taka hrem ngei chi an ni. Mahse,tuna ZPM Ministry-in a tum dan hi chuan engtikahmah aikal lak hian reh hun a nei dawn lova aikal an la tam tual tual dawn zawk tihna a ni. Hetiang khawpa thil dik lo umbo tur hian Val Upa Council [VUC]-te khan an pute hi thurawn an pe ngam ta lo em ni? khawiahnge an bik bo zawh tak diak le? Thàwm an nei ngam leh si lo em ni? Pu Liansuama Education Minister a nih lai khan zirtirtu semrual hna a takin a khawih a, Aizawl khawpui atangin zirtirtu an chhuak chur chur a mahse, thla 3 chhungin Aizawl khawpuiah an haw khawm leh hman vek nia! Pakhatin a sem rual a, a thawhpui ministers leh MLA-te’n a suan luh leh hna an thawk thung a, a hlawhchham ta a nih kha! Khatiang chiah tho tur kha a ni. Tlanchhe chunga thil tih ai chuan ti lo law law ngam se thiam an chang zawk ang. Chuvangin, ZPM Ministry hian Aikal a la leh ngei ngei dawn a ni tih hi Zoram mipuite hian lo hre mawlh teh se.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More