ZAWHNA 5 CHHANNA

By Rev Dr Ramengliana
Mi thenkhatin zawhna 5 chhawp chhuakin chhang turin mi rawn ngen a. A pawimawh hlawm riauva ka hriat avangin hemi hmuna chhan ngei hi thain ka hre ta a. Ngaihdan leh hriat dan chi hrang hrang a awm ngei ang. Rilru hmang leh ngunthluk taka ama chungchang kan ngaihtuah thin hi kan Pathian duh zawng a ni si a. Chutih rualin ka chhanna te hi a dik ber e, ka ti bur lem lo va. Kristian rinna tlanglawn ber, a bik takin Protestant kohhran zidingin a chhanna niin ka hre thung a. Pathian leh a Thu hre tur hian kan beih tak tak a tulzia hriattirtu pakhat tling se ka lawm hle ang.
1. Pathian hre fiah zel turin a zepuite hriat a tul kher em?
Chhanna: Ngai e. A nihna chiang lovin engtin nge kan hriat fiah lehzual zel ang le? A zepui kan tihte chu a nihna pawimawh – chatuan mi a nihna, engkim chunga roreltu a nihna, a thuneihna, a thiltihtheihna, a duh ang zela thil a tih thinna, a thianghlimna, a hmangaihna, sual a huatna leh a thikthu chhiatna te hi a ni ngei ang a. Heng zepuite hi hre chiang lovin ringtu zin kawnga hmasawn dan a khingbai hle ang. Tin, Pathian zepui tel lova sakhaw thila intihhlim lama pen chak tak leh kan tuipui zawng kan bawh chak viau a nih pawhin Pathian hriatna lamah erawh chuan kan thangmawh hle ta ve ang. Thingfanghma kung thang uak uak ang chauh, takna leh tlona nei lem lo, thing nih tling lo kan ni mai ang tih a hlauhawm thin a ni. Chuvangin Kristian thurin leh inzirtirna laimu nghet taka kan hriat a pawimawh a. Zin tur chuan kan tum ram chian a ngai angin Pathian hre fiah zel tur chuan a nihna zepuite kan hriat a ngai. Chu chu Kristiante chanvo hlimawmna leh ropuina a ni si a. “Hei hi chatuan nunna chu a ni, ang Pathian tak chauh leh i tirh Isua Krista hriat hi.” (Jn 17:3) A thianghlimna hriatna chuan min tikhur a, a khawngaihna hriatna chuan min tilawm a, a thuneihzia hriatna chuan min tithlamuang thin a nih hi.
2. Ringtuin thil sual a ti leh thei em?
Chhanna: Thei e. Thil sual a tih leh theih tawh loh chuan Bible-a fuihna leh vaukhanna tam tak hi thil tangkai lo a ni mai ang. Mi tam takin an hriat pawlh avanga an tihsual fo chhan chu Pathiana kan dinhmun Krista tlanna avanga ringtuin a neih leh tun huna a dinhmun a rem fel hleihtheih loh vang a ni chawk. Ringtu chu Krista a rinna avanga mi fela puan a ni a. Chu felna chu ama ta a ni lo va, amaha chhuak felna a ni lo bawk. Krista felna a inbel a, chu chu ama felna atana chhiarsak a ni tihna a ni mai zawk a ni. Pathian lamah chuan tihchet rual lohvin mifel a ni daih tawh. Chuti a nih rualin chu Kristia felna a neih tawh chu ni tin ama taksa nunah a lan chhuah theihna turin a bei fat fat thin. Krista felna lanchhuahtir chu a mawhphurhna a nit hung. Chu chu Kristian nun a ni a, chu chu Kraws pu nun chu a ni. Tluk leh tlak te, han pal sual bawrh bawrh chang te pawh a awm thei ang (mi sual a la ni reng si a); mahse ringtu erawh a tho leh a Pathiana a nihna dik tak a phur chhuak leh thin. Chu chu a nuna Thlarau Thianghlim hnathawh a ni si a. “Ama lawm zawng atana tih tum tur leh bei tura nangmahnia thawktu chu Pathian a ni si a.” (Phil 2:13)
3. Rawngbawl tura thlan bik an awm em?
Chhanna: Awm lem dawn em ni? Amaherawhchu, rawngbawlna kan hriat thiam danin chu he zawhna kan chhan dan tur a hril thui hle thung ang. Rawngbawlna tih hian Pastor hna leh Missionary hna chauh kan kawhtir chuan kan chhang fuh ngai lovang a, amaherawhchu, John Calvin-a anga Pathian thil leh mihring thil thliar lem lova Pathian tana kan hauh vek dawn chuan rawng bawl tur thlan bik awm lovin theih tawpa rawngbawl theuh tur kan ni zawk tih kan hre thiam mai ang. Mahni tan ni tawh lo va, Krista tana nung an nih tawh miau avangin midangte rawngbawlsak leh Pathian ropuina lan chhuah nan engkim, a eizawnna telin, a ti ta thin a ni. Kohhran enkawl tura koh bik te, missionary hna thawk tura khawi hmun bika thawk tura koh te pawh kan awm ngei e, Pathian rawng bawl erawh ringtu zawng zawng koa nghah a ni. Thil dang ni lovin rawngbawl tura chhandam kan ni si a. “A nungte chu anmahni tan an nun tawh loh va, an thih aia thia tho leha tan chuan an nun tawh zawkna turin a ni mi zawng zawng thih aiin a thih ni,” (II Kor 5:15)
4. ‘Work is Worship’ (Hna thawh hi Pathian chibai bukna a ni) an tih hi a dik em?
Chhanna: A dikin a dik lo thei ang. Pathian chibai buk (worship) hi mimal thil leh huho thil a nih dan a awm a. Chungte chu ringtu tana thil pawimawh, hlamchhiah theih miah loh ve ve an ni. Mimal nunah chuan kan thiltih engkim hi Pathian tan a lo ni tawh a. Kan ni tin mamawh kan thawh chhuahnaah hian Pathian ropuina lang chhuak tur a ni a. Sorkar hna thawkin sorkar hna chu mahni inhaivur leh intihnawm nana hmang lovin Pathian duhzawnga thawk a, midangte rawngbawlsakna hmanrua atan a lo hmang tawh a, chutiang bawkin sumdawng leh lo nei mi te tan a ni bawk. Pathian hre renga thiltihna hmun leh a duhzawng zawnna hmun a lo nih vek tawh avangin ni tin eizawnna hna thawhte pawh ‘worship’ a nih dan a awm a. Pathian hriatna nung nena tih vek a ngai tawh si a. Amaherawhchu, a huhova Pathian chibai buk (corporate worship) hi Pathian thupeka tel, a duh dan dik tak, a nih tlat avangin mimal worship mai kha a tawk thei lo va. Mimal worship hian a ai a awh theih loh avangin kalkawp rem viau tur an ni. Inchhawm nung tawn a, infuih tawn a, intichaktawn tura min duh tlat avangin Kristian chuan a Kristianpuite pawimawhna a hre thin a, mal tlat nun him lohzia pawh man thuai thin a ni. “Pathian chu thlarau a ni a, amah chibai buktuten thlarau leh thutakin chibai an buk tur a ni,” (Jn 4:24)
5. Calvinism hian Pathian hi sual thlentirtu (author of sin)-ah a chhuah a ni mai lo maw?
Chhanna: Hei hi ngaihtuah ngun ngai tak a ni a. Calvinism duh lotuten puhchhiatna tanfung thaa an ngaih a ni a. Amaherawhchu, an thelh chiang hle a ni zawk thin. He thu hi thu harsa a nih chuan Calvinism tana harsa ni bik lovin Theism (Pathian chu siamtu leh duh dan nei a ni tih rinna) tana harsa a ni. Mizo Kristian-te Pathian Thu pawm dan pangngai atanga harsa a ni. Pathian chauh chatuan mi a nih chuan engtin nge sual a lo awm? Tu mawh nge ni le? Sual awm hma, Pathian chauh a awm lai kha a awm ngei awm si a, sual lo awm mawhphurtu chu Pathian em ni dawn? Calvinist lo pawhin an chhan a ngai vek a ni. Sawifiah a har vek mai. Mahse, Bible-in a puan china kan Pathian Thu hriatna kan lungawi chuan a chhan theih dan a awm thung. Evi leh Adama kha sual nei lo an ni a, an duhthlanna hman sualin hringfate chu sualah min luhpui a nih kha. Kha tlukna khan mi zawng zawng a fan a, vawiinah hian kan tuar ta a ni. Kan rilru leh thinlung duhzawng chu Pathian lam dona leh sual nawmna chen mai a lo ni ta a nih hi. Chu sual rilru chu kan duh dan kalha kan neih ni lovin kan thinlung hlimthla dik tak a ni bawk. Kan duhna chu sual lam awn tlat a ni a, Thlarau Thianghlim tihvarna tel lo chuan Krista kan hmu mawi zo lo va, sual kan ten thei lo va, rinna-in ka kan pen thei thlawt lo a ni. Chuvangin ringtu nihna hi Pathian hnathawh ropui a ni a, ngaihhlut tur a ni. Sual pawh Pathian chatuan thiltuma pawimawhna nei a ni ta mai zawk a ni. “Chungnungbera….rorelna chu chatuan rorelna a ni a, a ram chu chhuan awm chhung zawng zawng a ni si a. Leilung luahtu zawng zawngte hi eng mah lova ngaih an ni a; van sipai rualte zingah leh leilung luahtuate zingah chuan a thu thuin a ti a. Tu mahin a kut chu an chawlhtir thei lo va, a hnenah, “Eng nge i tih?” pawh an ti thei hek lo.” (Dan 4:34-35).

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More