TUI HNA TIH PUN DAN KALPHUNG

By Anonymous
Tlang ram tuihna intanna hi chu tuikhur atangin a ni a, kawrtea luang zelin a luan kawngah fintu a nei zel bawk a, a pung zel a, lui lian zawk a fin ta thin a ni. He tuihna bul tanna tuikhur hna chawmtu chu ruahtui vantla chu luang ral vek lovin lei hnuai lama far lut tam tak a awm thin a. Hei hi leilung karah a luang thla zel a, tuikhur hna chawmtu lei hnuaia tui awmna a fin ta thin a ni. Hei hi tuikhur hna ruahtui tam zawkin a fin theihna tur hian tuihna tihpun dan kalhmang siam chawp (artificial recharge technique) hriat hi tangkai takin a hman theih dawn a ni. He tihpun dan kalhmang hian a tum ber chu ruahtui leia luang chelh din/tihkhawtlai hi a ni.
Tui hi ei leh in atan a pawimawh ber a, leilung a tihhnawn avanga huan thlai leh thei, buh leh bal thar chhuah a lo pung hi dam khawchhuahna leh hmasawnna hnuk a ni. Heng tuihna tihpun dan kalhmangte hi a mal te tein hrilhfiah dawn teh ang:
A ram awmsa humhalh: Tuihna awmna a hnar ram chu a tui luang ram chin chhinchhiahna fel tak siam a, humhalh tlat hi a thain a hlawk ber.
A ram chhunga thing leh tualto chi reng reng hian a ram chhung leilung a ngeihsa ber a, a awm anga humhalh mai a hi a that dan ber a ni. Tuihnar ram hi a neituten duat takin enkawl ila, thingtuah lak nan hmang lo ila, thingro tak ngial pawh a ram lei chhuatah awm mawih ral zel thei hial tura humhalh tlat hi a duhawm ber a ni.
Eng thing nge phun atana tha ber: Tui hnar ram thing awmsa leh phun tur te chu tuihna tana tha a nih ngei a ngai. Ruahtui tla leh luang tikhawtlai a, leihnuai tuihna awmna a punna tha taka pui tur chuan lei sakhat tithawleng thei a nih a tul thin. Thing zung te thang hian a awmna lei a tipawr a, hemi zui hian ruahtui chu lei thuk zawk a relh thleng thin a ni. He thingzung hi a than zel a, tuihna a thlen chuan thing hian tuihna a hmang nasa ve thin a, hei vang hian tuihna tan a tha lo a ni. Mizorama thing awm chi hote hi chuan an nun that zel nan leilung hnawnna hi an duh khawp mai, hei vang hian tuihna thleng kher lovin lei chhung eng emaw chenah a than a tawp mai thin a ni.
Tui hnar ramah thing phun thar a tul chuan Mizoram thing hi chu a tha vek mai a. Heng thing te hi chu thlang thei ila a duhawm ngawt mai, englai pawha a hnah hring reng, a lo puitlin hnu pawh a thingtuah atan leh zai atana itawm loh ni thei se:
Hmawng thing, Bung, lamkhuang, theihai leh hetiang chi dangte hi a tha awm e. Nungcha leh ramsa humhalh nan thingrah an tlan duh chite phun thei ila chu ramngaw leh nungcha humhalhna atana hmalakna tha tak a ni ngei ang. Entirnan: Sunhlu, Phuanberh, Kawlkar leh hetiang ang chi leh a dang te.
Changel phun hi a tha em?: Thing dang phun tur a awm miah loh chuan Changel phun hi a tha e. Changel hian tui a pai tel avang leh a that duhna hmun hi tuikuang ram, hmun dam lai anih thin avang hian tuihna tana tha tura beiseina a siam fo thin. Changel zung hi lei chung pawn lang taka zam bawrkhawmzo vek mai a ni a. Ruahtui luang tuihna chawm turin a puih dan a beitham hle thin a ni. Lei chunglanga ruahtui luang lo dang tur leh lei tihnawng tur chuan a thawk hlawk viau tho a ni. Thing phun chu tuihna chawm tur atan duhthusam ber chu a ni.
Tuihna pun theihna tur dang te: Tuihna pun theihna tur hian siam chawp leh din belh theih tih dan hrang hrang tam tak a awm a, heng zing atang hian Mizoram leilung mil tur te, tui hnar ram remchan dan te leh tangkai zual tur te lo thlang dawn ila:-
1) Khur a thlura laih (ditch and furrow) -laih khuar emaw rih khuar hi a ni mai a, a khur thuk lem lo, a laih vung pawh a tlang a awm zei zei ang hi a ni.
2) Dil te siam (Percolation Tank) –Lei laih khuar a dil te deuh siam a hi a ni. Sangha dil lian vak lo laih thin ang tiat vela laih mai tur a ni.
3) Kawr a thlura laih (Contour trench) -Mual dung vang tan zawngin kawr a thlur a laih tur a ni.A thuk zawng leh a zau zawng hi feet khat aia tlem lo ni se. A ram rem dan leh awih dan a zirin a danglam thei ang. A ram a rem loh chuan a thlur a laih zawm vek a tul kher awm lo ve.
4) Khuar laih (Ditch pattern) –Tui hnar ram hmun remchanga khuar feet 4 vel theuhin sei deuh leh tawi deuh pawhin laih mai a ni. Tlak sual palh ven nan lung eng emaw chen a sang vawm lut thei ila a tha. Hei hi thing karah pawh laihkhuar mai hi a remchang awm e.
5) A lui hnar lam khuah (check dam or Nala bunds) –Kawr leh lui dung vang tan zawnga khuah hi a ni a. Tui luang leh fur tuihawk luang lo dang thei tura siam a ni thin. Ruahtui luang ral chelh khawtlai a, tui a tlin chhunga lei chhung tuihna chawm tura khuah tlin a ni. A hmanrua chu a remchang awm hnai apiang a tha mai awm e. Lung vawm khah te, lei chhun khah te, bag ruak lei thun khuah nana hman te, cement concrete hmang tein a siam theih vek a ni.
6) Lung fun (Cabling structure) –Thirzai hraw deuhin lung pangngai leh lungchhar tuam khawm a, tui luangral tur dan nan a hman hi a ni. A san zawng hi feet 2 leh a sei zawng hi feet 30 –50 pawh a ni thei.
7) Lei chhung lam dan chah (Sub-surface dykes) Lei chhung lui kal chhak lam tan tuihna tha zawk awm tir duh chuan a thlang hmun remchang laih chah a, lei laih chah laiah hian tui luantlang theih lohna cement concrete a chhun thin a ni.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More