ZAW MAH

By Rempuia R. L<tm^ng

-- Advertisement --

Eng hnam pawh an ni ang, lam kim peih loh avanga thumal hawrawp kim ta lo emaw, a ziah dan dang ta deuh emaw hi a awm thin. Hnam dang tawng chu kan thiam lo em mai a, keini ang duang chuan an lam thatchhiat vanga hawrawp kim lo leh ziah dan danglam ta chu han sawi mai tur kan hre meuh lo.
Sap tawngah chuan tlem azawng chu a sawi ve mai theih. ‘Want to’ aiah ‘wanna’; ‘ought to’ aiah ‘oughta’; ‘am not, are not, is not’ aiah “ain’t”; ‘give me’ aiah ‘gimme’; ‘going to’ aiah ‘gonna’; ‘what are you going to do’ aiah ‘whatcha gonna do’; ‘kind of’ aiah ‘kinda’; an ngah viau. Hetiang hi ‘lam tawi pangngai’ (formal contraction) ni loin ‘lam tawi dukdak lo’ (informal contraction) an ti. Hetiang deuh hi keini pawhin kan nei ve nual.
Tun hma chuan ‘che a’ aiah ‘chia’ tih an uar a ni ang, Bible-ah pawh a awm teuh mai. ‘Lo’ aiah ‘law’ tih an ching; ‘ka hre law, ka duh law’ te an ti; ‘ti elo, ni elo’ aiah ‘tia lo, nia lo’ te an ti bawk. Tunlaiah chuan ‘chia’ chu kan hmang duh tawh lo, ‘che a’ kan ti. ‘Law’ pawh hi hmang an vang ta, ‘tia lo, nia lo’ tih te pawh a hmangtu chu khawvar lam arsi ang pharh an ni tawh ang. Mahse, tih dan dang kan nei, ‘elo’ hi ‘elaw’ kan ti ve tlat thung, a chang chuan ‘e’ tel loin ‘law’ kan ti mai. ‘Chutia law, i tia law, a nia law’ te kan ti daih. ‘Em ni’ tih te pawh ‘ami’ kan ti mai a, a chiang ve em em tho. A then chuan ‘ami’ tih pawh lam kim loin ‘mi’ ringawt kan hmang. “I kal ta lo mi? I hre lo mi?” te kan ti. Tun hmaa mite nen khan lam duhdah leh tawng thatchhiat lamah chuan kan intluktlang theuh, insawisela indem tur zawk kan awm chuang lo. Kan lam duhdah lai a inang ta lo e tih kha kan inan lohna lai chu a ni mai.
Hetiang lam duhdah zingah hian ‘zawk’ hi a awm ve a, lam thatchhiat chuan ‘zaw’ tih a lo ni. Mizo tawngah chuan kan lam ri kim vek zel alawm han ti mah ila, a sawia sawi lamah kan lam kim vek bik hauh lo. Chutianga kan lam kim loh chu kan lam dan danin kan ziak ve tlangpui a ni awm e.
Rev. Zairema chuan, “Chirhdiak te kan ti a, a lam a nuam a, a awmziaah chuan chirh leh diak chu chiarhdiak bawk a ni. Hetiang kan hman thar deuh chu ‘dan leh dun’ tih a ni, dun hian awmzia a nei lo, ‘hrai’ tih tur tiin ‘dan leh hrai’ tiin an hmang lui hram hram a. Dan leh dun tih hian kan sawi tum a hriat theih hle a, a fiah zaw mah emaw tih tur a ni,” a ti a. Heta ‘zaw’ hi kan sawi zawh tak chauh kha a ni a, a aiah ‘zawk’ tih dah ila, a sawi tum a ngai reng.
‘Dan leh dun’ hi sawisel an awm thin. A thumal intanna ‘d’ ve ve a nih avang hian lam a awlsam a, ‘dan leh hrai’ tih ai chuan lam a nuam zawk, a awmzia lah sawi fiah ngai miah loh hian a chiang sa tho bawk si. A sawiseltute sawisel chhan chu an hman duh loh vang leh ‘dan leh hrai’ tih chauh hman an duh vang a ni ang, a dik loh dan tak erawh chu an sawi meuh lo, a ‘tualchher’ an ti a ni awm e. Hetiang tawngkamah hian a hawrawp bul inang hi kan nei nual, thenkhat chu lak hrana awmze nei ve ve a ni hlawm. ‘A zawng a za’ tih te, ‘sawi leh sel’ tih te, ‘a kip a kawi’ tih te hi chu a hranpaa awmze nei vek a ni. Mahse, chutiang chu a ni vek bik lo, ‘a rim a ra’ tihah te hian ‘ra’ hian awmzia a neih hran pawh kan hre lo. ‘A mik a mak’ tih phei chu a enga mah mah hian awmzia a nei chuang lo ni awm tak a ni. ‘A phuk a phak’ tih te, ‘a dik a dawk’ tih te pawh hi thliar hrana teh fet vak chi a ni lo. A lam rik tinuam atan a hawrawp bul inang hi chher kan ching ve hrim hrim a ni ber ang. A, hetiang daih daih hi kan sawi tum kha a ni lo tak e.
‘Zaw’ hi ‘zawk’ lam kim loh tih kan sawi tawh a. En chhin ila,
Hei hi a mawi zawk mah.
Hei hi a mawi zaw mah.
A inang reng. Kan tawng dictionary siamtu hmasa Pu Buanga pawhin a dictionary-ah chiang takin a lo ziak fel thlap a, ‘zaw’ hi ‘abbreviated form of zawk’ a ti. Entirnaah “Awl zaw te le; a lian zaw mah; a tha zaw hlei hlei” tih te a hmang. A entirnaa ‘zaw’ tih zawng hi ‘zawk’ tihin thlak ila, a inang reng tih kan hre thei ang. Ani vek hian ‘zawk mah’ tih hi a chang chuan ‘zaw mah’ tia kaih tawi a nih thu a ziak bawk. “Pu Buanga daih daih, hnam dang lehnghal” kan ti mai thei, Mizo tawng dictionary siamtu Mizote pawhin a sawi ang tho hian an ziak ve bawk e.
Mi thenkhat chuan huai tak maiin Pu Buanga an sawisel leh chawt thin. Tun hma khan JFa khan Pu Buanga thumal hrilhfiahna dik tawk lo kha thur chhuah a ching a, chung chu an chhiar fuh a, bel chiang tak tak chuang si loin, ralkhat atangin an pawngpaw sawisel ve tawp a ni ber. Pu Buanga dictionary hi belh chian tak tak chuan a rin tlak hle tih i hria ang u. JFa sawi ang deuh khan, a thumal sawi fiahna erawh chu hriat thelh deuh emaw, sawi fuh chiah loh emaw chu a nei mahna. Mizopate nen khan inkawmin a thumal awmzia te inhrilh vei ngial bawk mah se, a chang chuan sawi fiah hleih theih loh a awm leh thin ang tih a rinawm. |awng inang lo na na na chu an karah ‘comunication gap’ a awm fo ang. Chutiang lo awm palh avang chuan a dictionary rin tlakna a hniam phah chuang lo, tunlaia social media lama tawng duhtui nazawng thu leh hla ai chuan a rin tlak daih zawk tho. A sipel leh ziah zawm leh zawm loh lamah erawh chuan teh fet chi a ni lo ang, ziah dan lam chik mi tan chu chu a chiang sa, an hun lai leh kan hunlai a inang si lo a. A mak e aw, hei hi kan sawi tum a ni lo, kan thupui nen pawh a intu lo lutuk.
Hetianga ‘zawk’ lam kim loa ‘zaw’ tih kan hman lai hian mi thenkhat chuan ‘zawk’ hmang reng chungin ‘zaw’ an belh a, “A la thinur zawk zaw mah a” te an ti, an duhthawh deuh a, tawng dik mang lo a ni mai ang chu. ‘Zaw’ pawh chu ‘za’ ti an la awm lehchhawng ta zel a, “A la thinur zawk za mah a” te an la ti ta deuh deuh, an lam thatchhiat dan a thuah hnih ta hle.
‘Zawk mah’ tih emaw, ‘zaw mah’ tih emaw duh khawp loa ‘zawk zaw mah’ tih emaw, ‘zawk za mah’ tih emaw hmangtute hi an tam tak viau chuan tawng pangngai huangah a seng luh naw naw theihin a rinawm a. Chutiang a nih si loh chuan tawng dik mang lo huanga khung rih chi a ni ang. Hetiang diah duah hi lehkhabu rin tlak chinah chuan pawh a la chuang lo reng reng, ti ila, kan ti lutuk ang em aw!
Ka sawi hmaih teuh ngei mai. ‘Zawk’ tih apiang hi ‘zaw’ tia thlak danglam theih a ni lo, tawngkam tawpnaah phei chuan ‘zaw’ chu a hman ve theih miah loh. ‘Zaw’ ve thung hi chu ‘zawk’ tihin a thlak theih vek. Nichin khan Rev. Zairema hming kan sawi ri a, a tawngkam pakhat hi en leh lawk ang, a la hma tho. Heti hian a ti a, “… thil tam takah Kristian mi thiamten an sulhnu an chhui zaw deuh zel zawk tih tur a ni”, ‘zaw’ tih a hman hnu lawkah ‘zawk’ tih a hmang leh a, hei pawh hi a dik meuh lo chu a ni e. A hmang ‘dawbawl’ palh tih a hre lo a ni ang.

Get real time updates directly on you device, subscribe now.

Leave A Reply

Your email address will not be published.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More